Het jaar 1543 is het 43e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.
![image](https://www.wikiquery.nl-nl.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXF1ZXJ5Lm5sLW5sLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTloTDJGakwwTnZjR1Z5Ym1sallXNWZhR1ZzYVc5alpXNTBjbWx6YlM1cWNHY3ZNall3Y0hndFEyOXdaWEp1YVdOaGJsOW9aV3hwYjJObGJuUnlhWE50TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
1543 | ||
Eeuwen: | 15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw | |
Decennia: | 1530-1539 · 1540-1549 · 1550-1559 | |
Jaren: | << · < · 1542 · 1543 · 1544 · > · >> | |
![]() | ||
Ab urbe condita: | 2296 MMCCXCVI | |
Armeense jaartelling: | 992 – 993 ԹՎ ՋՂԲ – ՋՂԳ | |
Chinese jaartelling: | 4239 – 4240 己寅 – 庚卯 | |
Christelijke jaartelling: | 1543 MDXLIII | |
Ethiopische jaartelling: | 1535 – 1536 | |
Hebreeuwse jaartelling: | 5303 – 5304 | |
Hindoekalenders: | ||
- Vikram Samvat | 1598 – 1599 | |
- Shaka Samvat | 1465 – 1466 | |
- Kali yuga | 4644 – 4645 | |
Iraanse jaartelling: | 921 – 922 ۹۲۱ – ۹۲۲ | |
Islamitische jaartelling: | 949 – 950 ٩٥٠ – ٩٤٩ | |
Maçonnieke jaartelling: | 5542 – 5543 | |
![]() |
Gebeurtenissen
- januari
- 3 - Na de dood van Juan Rodríguez Cabrillo wordt de leiding over zijn expeditie overgenomen door .
- maart
- 21 - Maria van Hongarije voert de Tiende Penning in, een belasting van 10% op inkomsten uit vermogen.
- april
- 14 - keert terug naar Nieuw-Spanje na zijn expeditie waarin hij de kust noordwaarts verkend heeft tot aan Russian River.
- mei
- juli
- 1 - - Vredesverdrag en huwelijksverdrag tussen Hendrik VIII van Engeland en de Schotse regent . Een huwelijk zal worden gesloten tussen de Engelse kroonprins Edward en de Schotse koningin Maria I, wat tot een personele unie tussen beide landen moet leiden.
- 4-7 - Beleg van Amersfoort: Maarten van Rossum belegert en brandschat de stad Amersfoort.
- 12 - Hendrik VIII trouwt voor de zesde maal, met Catharina Parr.
- 17 - Blasco de Garay vaart met een schip aangedreven door een aeolipile (primitieve stoommachine).
- augustus
- 6-22 - Beleg van Nice: Een gezamenlijke Frans-Ottomaanse vloot verovert en plundert Nice.
- september
- 7 - Traktaat van Venlo: Gelre houdt op te bestaan als zelfstandig hertogdom en wordt bij de Habsburgse Nederlanden gevoegd, die nu de Zeventien Provinciën vormen. Einde van de Gelderse Oorlogen.
- 9 - De negen maanden oude Mary Queen of Scots wordt gekroond in de Chapel Royal van Stirling Castle.
- oktober
- 3: : Palts-Veldenz wordt afgesplitst van Palts-Zweibrücken.
- december
- 11 - Het Parlement van Schotland verwerpt het , wat tot een hernieuwde oorlogstoestand tussen Engeland en Schotland leidt.
- zonder datum
- - Een gezamenlijk Ethiopisch-Portugees leger verslaat Adal. Einde van de bezetting van Ethiopië en de Ethiopisch-Adalse oorlog
- Ruy López de Villalobos onderneemt een expeditie naar de Filipijnen en geeft het zijn huidige naam.
- Mumbai komt in Portugese handen.
- overwintert op het (nabij het huidige Quebec) in een mislukte poging een kolonie in Canada te stichten.
- Huwelijk tussen Filips van Spanje en Maria Emanuela van Portugal.
- verkent de Paraguay en Paraná.
- De Lovenpolder en Mettenijepolder worden ingepolderd.
Literatuur
- Nicolaas Copernicus: De revolutionibus orbium coelestium - presentatie van een heliocentrisch model van het zonnestelsel
- Georgius Macropedius: Epistolica
- Carolus Stephanus: De re hortensi libellus, vulgaria herbarum, florum, ac fructicum
- Andreas Vesalius: De humani corporis fabrica libri septem
- Juan Luis Vives: De vWalter van Cronberg eritate fidei christianae (postuum)
Beeldende kunst
- Titiaan: van Paus Paulus III
-
- Lorenzo Lotto: Portret van
- Jacopo da Pontormo: Portret van Monseigneur Della Casa
-
Opvolging
- patriarch van Antiochië (Grieks) - opgevolgd door
- Brandenburg-Ansbach - George opgevolgd door zijn zoon George Frederik I
- Duitse Orde - opgevolgd door
- Ferrara, Modena en Reggio - Alfonso I d'Este opgevolgd door zijn zoon Ercole II d'Este
- Gelre - Willem V van Kleef opgevolgd door keizer Karel V
- Ifriqiya (Hafsiden) - Muley Hassan opgevolgd door zijn zoon
- Kongo - Afonso I opgevolgd door zijn zoon
- Neuchâtel - Johanna opgevolgd door haar kleinzoon Frans III van Longueville
- Saksen-Lauenburg - Magnus I opgevolgd door zijn zoon Frans I
Afbeeldingen
-
- Houtsnede uit Vesalius' De humani corporis
-
- , Chingford (gebouwd 1543)
-
- laat zelfportret van Hans Holbein de Jonge
Geboren
- 31 januari - Tokugawa Ieyasu, shogun van Japan
- 18 februari - Karel III, hertog van Lotharingen
- 3 maart - Pierre II de Villars, Frans prelaat
- 7 maart - Johan Casimir van Palts-Simmern, Duits edelman
- 11 maart - Dorothea van Saksen-Lauenburg, Duits edelvrouw
- 1 april - François de Bonne de Lesdiguières, Frans veldheer
- 11 april - George Johan I van Palts-Veldenz, Duits edelman
- 15 april - , Nederlands aristocrate
- 2 mei - Jan I Moretus, Zuid-Nederlands drukker
- mei - Cornelis van Aerssen, Zuid-Nederlands jurist
- 29 juni - Christina van Hessen, Duits edelvrouw
- 10 augustus - Joost Balbian, Nederlands alchemist
- 21 augustus - Giovanni Bembo, doge van Venetië
- 9 oktober - Ottavio Farnese, Italiaans edelman
- 25 oktober - Gerlach van der Capellen, Nederlands edelman
- 29 december - Catharina van Nassau, Duits edelvrouw
- Johan I van Bragança, Portugees edelman
- Domenico Fontana, Zwitsers architect
- Johann Thomas Freigius, Duits filosoof
- Karl Fugger, Duits legerofficier
- Pieter Cornelisz. van der Morsch, Nederlands ambtenaar
- Karel van Mansfeld, Zuid-Nederlands legerleider
- Quinten Massijs (II), Zuid-Nederlands kunstschilder
- Anthonis van Obbergen, Zuid-Nederlands architect
- George Johan I van Palts-Veldenz, Duits edelman
- Magnus II van Saksen-Lauenburg, Duits edelman
- Sönam Gyatso, dalai lama
- Marcin II Szyszkowski, Pools prelaat
- , Zuid-Nederlands abt
- Piotr Tylicki, Pools prelaat
- William Byrd, Engels componist (jaartal bij benadering)
- Ambroise Dubois, Zuid-Nederlands-Frans kunstschilder (jaartal bij benadering)
- François Fagel, Nederlands koopman (jaartal bij benadering)
- Andreas Pevernage, Zuid-Nederlands componist (jaartal bij benadering)
- Alexander Utendal, Zuid-Nederlands componist (jaartal bij benadering)
Overleden
- 2 januari - (45), Italiaans componist
- 3 januari - Juan Rodríguez Cabrillo (~43), Portugees ontdekkingsreiziger
- 15 februari - Johannes Eck (56), Duits theoloog
- 2 maart - (49), Engels edelman
- 15 mei - Giulio Camillo (~62), Italiaans filosoof
- 24 mei - Nicolaas Copernicus (~69), Pruisisch astronoom
- 1 juni - (~50), Frans militair leider
- 25 juni - Josina van Beieren-Schagen, Noord-Nederlands edelvrouw
- 19 juli - Maria Boleyn (~43), Engels edelvrouw
- 1 augustus - Magnus I van Saksen-Lauenburg (73), Duits edelman
- 12 september - Filips van Lannoy (~56), Zuid-Nederlands edelman
- 20 september - (~46), Engels edelman
- 22 september - Josse van Clichtove (~71), Zuid-Nederlands theoloog
- 23 september - Johanna van Neuchâtel (~58), Duits edelvrouw
- 6 oktober - (~37), Italiaans edelman
- 31 oktober - Alfonso I d'Este (68), hertog van Ferrara, Modena en Reggio (1505-1534)
- oktober of november - Hans Holbein de Jonge (~45), Duits-Brits kunstschilder
- 30 november - Francesco Granacci (~74), Florentijns kunstschilder
- 27 december - George van Brandenburg-Ansbach (59), Duits edelman
- 30 december - Gian Matteo Giberti (~48), Italiaans prelaat
- Polidoro da Caravaggio, Italiaans kunstschilder
- Cesare Cesariano (~68), Milanees kunstschilder en architect
- (~66), grootmeester van de Duitse Orde
- Matthias Gretz (~63), Duits theoloog
- Herman IV Hoen (~78), Zuid-Nederlands edelman
- Melchior Hofmann, Duits anabaptistisch prediker
- Chaitanya Mahaprabhu (~43), Bengaals spiritueel leider
- (~27), Pools dichter
- (~60), khan van Moghulistan
- Ludwig Senfl (~57), Zwitsers componist
- Frans van Tassis (~22), Duits postmeester
- Willem van Zuylen van Nijevelt, Noord-Nederlands dichter
- Afonso I, koning van Kongo (jaartal bij benadering)
- Francisca Coya, Peruviaans prinses (jaartal bij benadering)
- Dayan Khan, keizer van de Noordelijke Yuan (jaartal bij benadering)
![image](https://www.wikiquery.nl-nl.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXF1ZXJ5Lm5sLW5sLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpSaEwwTnZiVzF2Ym5NdGJHOW5ieTV6ZG1jdk1qVndlQzFEYjIxdGIyNXpMV3h2WjI4dWMzWm5MbkJ1Wnc9PS5wbmc=.png)
Zie de categorie 1543 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.