Een base of loog – ook wel alkali genoemd – is een substantie die eigenschappen heeft tegengesteld aan een zuur. De mate waarin een in water opgeloste stof basisch is, wordt aangegeven met de pH-waarde: 7 is neutraal, hogere waarden zijn basisch, lagere waarden dan 7 zijn zuur.
ZUREN en BASEN |
---|
Algemene begrippen |
pH Zuur-basereactie (Zuurconstante) Buffer (Waterevenwicht) (Hammett-zuurfunctie) |
Zuren |
Sterk · (Zwak) · (Lewiszuur) · Anorganisch zuur · (Organisch zuur) · (Superzuur) · (Oxozuur) · (Halogeenzuurstofzuur) |
Basen |
(Sterk) · (Zwak) · (Lewisbase) · (Organische base) |
Portaal |
Meting
Traditioneel gebruikt men (lakmoespapier) om te testen of een stof basisch is: een base in oplossing zal het papier blauw kleuren. Een modernere en nauwkeurigere manier is met een (pH-meter).
Definities
Basen kunnen op drie manieren gedefinieerd worden:
- volgens Arrhenius
- volgens Brønsted en Lowry
- volgens Lewis
Volgens Arrhenius
Een base volgens (Arrhenius) (een Arrhenius-base) is een molecuul dat in water (H2O) aanleiding geeft tot het vormen van een (hydroxide)-ion (OH−). Het molecuul kan ook zelf een hydroxide-ion bevatten, maar dat hoeft niet. Twee voorbeelden van Arrhenius-basen zijn (natriumhydroxide) (NaOH) en ammoniak (NH3):
Volgens Brønsted en Lowry
Een base volgens (Johannes Nicolaus Brønsted) en (Thomas Lowry) is een molecuul of negatief geladen ion dat (waterstofionen) (H+) kan opnemen en wordt een brønsted-base genoemd. Deze twee chemici kwamen in 1923 tegelijkertijd, maar onafhankelijk van elkaar met deze definitie. Vaak wordt echter alleen de naam van Brønsted vermeld. Elke Arrhenius-base is ook een Brønsted-base, maar dat geldt niet omgekeerd. Volgens Arrhenius moet het molecuul namelijk opgelost worden in water. Dit is volgens de definitie van Brønsted en Lowry echter niet noodzakelijk.
Volgens Lewis
Een base volgens (Lewis) is een molecuul met een (vrij elektronenpaar) (:) en wordt een (lewisbase) genoemd. Het elektronenpaar kan met een zuur gedeeld worden, bijvoorbeeld in de reactie tussen (boortrifluoride) en ammoniak:
Alle brønstedbasen zijn ook lewisbasen, maar het omgekeerde geldt niet altijd.
Voorbeelden van basen
- (natriumhydroxide) NaOH (opgelost in water wordt (natronloog) genoemd)
- (kaliumhydroxide) KOH (opgelost in water wordt (kaliloog) genoemd)
- (bariumhydroxide) Ba(OH)2 (opgelost in water wordt (barietwater) genoemd)
- (calciumhydroxide) of gebluste kalk Ca(OH)2 (opgelost in water wordt (kalkwater) genoemd)
- ammoniak NH3 (opgelost in water wordt (ammonia) genoemd)
- (natriumcarbonaat) Na2CO3
- (ureum)
- (guanidinium)
- Oxiden, zoals (koper(II)oxide)
- Hexametyleentetramine of (hexamine)
- Andere organische aminen
Zie ook
- (Zuurgetal)